*قطعه در اصطلاح ادبی شعری است که بدون مطلع مصرّع باشد؛ یعنی مصراع اول در بیت اول قافیه "ندارد" و فقط مصراعهای زوج با هم، هم قافیهاند که از اول تا آخر همه به یکدیگر مربوط بوده و دارای وحدت موضوعی است و راجع به یک موضوع اخلاقی و تعلیمی ؛ حکایت شیرین و یا مدح و هجو و تهنیت و تعزیت و امثال آن باشد.
*قطعه را به این اعتبار که گویا پارهای از اواسط قصیده است به این نام نامیدهاند که جمع آن در فارسی قطعات است و گاهی مقطّعات هم میگویند.
*تعداد ابیات"قطعه" حدّ اقل ۲ بیت و حدّ اکثر آن بهطور معمول
۱۵ بیت است، ولی گاهی تا ۵۰ بیت و بیش از آن هم رسیدهاست.
*ساختار و نحوه قرارگیری قافیه در قطعه:
مصراع (1)_________________+ مصراع (2)______________#
مصراع (3)_________________^ مصراع (4)______________#
مصراع (5)_________________& مصراع (6)______________#
مصراع (7)_________________% مصراع (8)______________#
قالب شعر: قطعه شاعر: ایرج میرزا
رسم است هر که داغ جوان دید، دوستان
رأفت برند حالت آن داغ دیده را
یک دوست زیر بازوی او گیرد از وفا
وان یک ز چهره پاک کند اشک دیده را
آن دیگری برو بفشاند گلاب و شهد
تا تقویت کند دل محنت کشیده را
یک جمع دعوتش به گل و بوستان کند
تا برکنندش از دل، خارِ خلیده را
جمع دگر برای تسلای او دهند
شرح سیاهکاری چرخِ خمیده را
القصّه! هر کسی به طریقی ز روی مهر
تسکین دهد مصیبتِ بر وی رسیده را
آیا که داد تسلیت خاطرِ حسین
چون دید نعش اکبر در خون تپیده را؟
آیا که غمگساری و اَندُه بری نمود
لیلای داغ دیدۀ زحمت کشیده را؟
بعد از پسر، دل پدر آماج تیر شد
آتش زدند لانۀ مرغ پریده را