1- بحر رَمَل: رمل در لغت به معنای بافتن حصیر است و در اصطلاح وزنی را گویند که از تکرار رکن «فاعلاتن» حاصل شود. مشهور ترین اوزان بحر رمل 9 تا است از جمله:
- فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن = بحر رمل مثمن سالم.
- فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن= بحر رمل مثمن محذوف
- فاعلاتن فاعلاتن فاعلن= بحر رمل مسدس محذوف
و...
2- بحر هزج: هزج در لغت بعنی آواز و سرود با ترنم و در اصطلاح عبارت است از بحری که از تکرار "مفاعیلن" بدست می آید و تعداد آن را یازده تا شمرده اند:
- مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن= بحر هزج مثمن سالم
- مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل(فعولن)= بحر هزج مسدس محذوف
- مفعولُ مفاعیلن مفعولُ مفاعیلن= بحر هزج مثمن اخرب
و...
3- بحر رجز: در لغت رجز به اضطراب و سرعت گفته میشود و در عروض آن بحریست که از تکرار "مستفعِلن" پدید میآید. علما دوازده بحر از آن ساختهاند:
- مستفعِلن مستفعِلن مستفعِلن مستفعِلن= بحر رجز مثمن سالم
- مستفعلن مستفعلن مستفعلن فَع= بحر رجز مسدس مرفل
- مستفعِلن فَع مستفعِلن فَع= بحر رجز مربع مرفَل
و...
4- بحر متقارب: بحر متقارب به بحری می گویند که از تکرار "فعولن" حاصل شده باشد و برای آن چهار وزن گفتهاند:
- فعولن فعولن فعولن فعولن= بحر متقارب مثمن سالم
- فعولن فعولن فعولن فَعَل= بحر متقارب مثمن محذوف
- فعولُ فَع لن فعولُ فَع لن= بحر متقارب مقبوض اثلم
- فَع لن فعولن فَع لن فعولن = بحر متقارب مثمن اثلم
5- بحر متدارک: این بحر از تکرار "فاعلن" ساخته می شود:
- فاعلن فاعلن فاعلن فاعلن= بحر متدارک مثمن سالم
- فاعلن فاعلن فاعلن فَع= بحر متدارک مثمن احذ
- فَع لن فَع لن فَع لن فَع لن= بحر متدارک مثمن مقطوع
- فَع لن فَعَلن فَع لن فَعَلن= بحر متدارک مثمن مقطوع مخبون
6 - بحر کامل: بحر کامل از تکرار متفاعلن حاصل می شود وتعداد زیادی از شعرای فارسی به این وزن عربی نیز شعر گفته اند، شمار آن چهار تااست:
- متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن= بحر کامل مثمن سالم
- متفاعلن متفاعلن متفاعلن= بحر کامل مسدس سالم
- متفاعلن متفاعلن= بحر کامل مربع سالم
- متفاعلن فَع متفاعلن فَع= بحر کامل مربع مرفَل
7 - بحر مضارع: این بحر از تکرار دو رکن مفاعیلن فاعلاتن بدست می آید و برای آن شش وزن ساخته اند:
- مفعولُ فاعلاتن مفعولُ فاعلاتن = بحر مضارع مثمن اخرب
- مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلاتن = بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف...
8 - بحر مجتث : بحر مجتث از تکرار مستفعلن فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن پدید می آید. سه وزن دیگر نیز از آن منشعب می شود مثل مفاعِلن فَعَلاتن مفاعِلن فَعَلاتن ...
9- بحر سریع: بحر سریع از دو وزن مفتَعِلن مفتَعِلن فاعَلن- مفاعِلن مفاعِلن فاعَلن تشکیل شده است.
10 - بحر خفیف : اوزان بحر خفیف فَعَلاتن مفاعِلن فَعَلن و فَعَلاتن مفاعِلن فَعَلاتن می باشد.
11 - بحر قریب: اوزان مستعمل بحر قریب عبارت است از : مفاعیلُ مفاعیلُ فاعلن – مفعول مفاعیلُ فاعلاتن – مفعولُ مفاعیلُ فاعلن.
12 - بحر منسرح: بحرمنسرح دارای شش وزن مستعمل است که از اصل خود یعنی تکرار مستفعلن مفعولاتُ ساخته شده است:
- مفتَعِلن فاعلن مفتَعِلن فاعلن= بحر منسرح مثمن مطوی مکشوف
- مفتَعِلن فاعلاتُ مفتَعِلن فَع= بحر منسرح مثمن مطوی منحور
13 - بحر مقتضب: این بحر پنج وزن دارد که بر عکس بحر منسرح است:
- فاعلاتُ مفتَعِلن فاعلاتُ مفتَعِلن= بحر مقتضب مثمن مطوی
- فاعلاتُ مفعولن فاعلاتُ مفعولن= بحر مقتضب مثمن مطوی مقطوع
14 - بحر جدید( غریب ) : این بحر برعکس بحر"مجتث" است واز تکرار فاعلاتن مستفعلن فاعلاتن مستفعلن تشکیل میشود.